Hrvatsko – srpski odnosi - politička saradnja i nacionalne manjine
U Golubiću, kraj Obrovca, Republika Hrvatska, od 25. do 28. avgusta 2009. godine održan je međunarodni naučni skup “Hrvatsko – srpski odnosi; politička saradnja i nacionalne manjine”. Na skupu su učestvovali naučnici iz Hrvatske i Srbije.
Naučnici su ocenili da politika i političari u dve zemlje ne treba da interpretiraju prošlost, već treba da je prepuste naučnicima.
Stav prisutnih je da, u cilju jačanja političkih veza, treba raditi na zajedničkoj interpretaciji tema iz istorije odnosa dve zemlje i naroda, a to su:
- početak razvoja hrvatsko-srpske političke saradnje,
- odnos medija prema prošlosti,
- ideologija i položaj manjina i njihovih partijskih organizacija,
- kao i analiza i revizija udžbenika iz istorije.
Na skupu je u uvodnom izlaganju organizator skupa i direktor CHDR-a Darko Gavrilović istakao da suživot Srba i Hrvata nema alternativu. To nije samo zbog što je Evropska Unija zajednički cilj. „Znajte da je kulturno, politički i duhovno nemoguće napredovati kao dva naroda koja dele jedan prostor, a da pri tome odluče da žive jedan pored drugog a ne jedan sa drugim. Živeti zajedno ne znači na silu i mimo pameti stvarati zajedničku državu. Živeti zajedno znači ceniti sve kulturne, političke i duhovne vrednosti koje su ova dva naroda razvila i negovala u svojoj prošlosti. To znači čuvati tuđe vrednosti, kao što se čuvaju svoje. To podrazumeva pružanje ljudskosti i poverenja bez da se od drugog traži reciprocitet. To je hod prema pobedi mira.“
Naučnici su zaključili da bi za poboljšanje hrvatsko – srpskih odnosa veliki doprinos bio u koliko bi se pronašla sredstva i dobra volja za istraživanje istorije razbijanja Jugoslavije. U okviru toga od posebne važnosti bi bila dostupnost arhivske građe. Zbog toga su okupljeni naučnici ovoj temi dali prioritet. Naglašeno je da je danas jedan od najvećih problema nedovoljna novčana podrška državnih institucija obe zemlje ovakvim istraživanjima.
Sastanak političkih predstavnika Srba u Hrvatskoj i Hrvata u Srbiji pod okriljem CHDR-a
Naučnici su pozdravili činjenicu da su prvog dana na skupu učestvovali i politički predstavnici Srba u Hrvatskoj Milorad Pupovac i Vojislav Stanimirović, kao i politički predstavnici Hrvata u Srbiji Petar Kuntić i Duje Runje.
Prof dr Milorad Pupovac je dao kratki izveštaj o postignutim dogovorima vezanim sa sastanaka: “Nakon razgovora o političkom iskustvu Srba u Hrvatskoj i Hrvata u Srbiji, dr. Vojislav Stanimirović i dr. Milorad Pupovac u ime SDSS-a, te Petar Kuntić i Duje Runje u ime DSHV-a suglasili su se o suradnji između njihovih stranaka te drugih manjinskih institucija. Od vlada dve države, Hrvatske i Srbije, očekuju da realiziraju sporazum o davanju na raspolaganje imovine u Preradovićevoj 21 i 23 Srpskom kulturnom društvu Prosvjeta u Zagrebu i kuće Bana Jelačića u Petrovaradinu HNS-u. Takođe, očekuju da se što prije sastane mješoviti Odbor za praćenje realizacije sporazuma o pravima nacionalnih manjina. Na kraju, predstavnici SDSS-a i DSHV-a, te predstavnici SNV-a i HNS-a, sastat će se tokom jeseni da dogovore druge konkretne modalitete suradnje u interesu njihovih zajednica i njihovih matičnih država.”
Naučnici su istakli da do politizacije istorijske nauke ne sme doći. I dalje je prisutan problem ispolitizovanih istoričara koji pišu poželjnu istoriju. Naučnici su istakli da prisustvo političara na skupu ne znači politizaciju skupa u Golubiću. Na ovaj način je političarima ustupljeno mesto i mogućnost za saradnju kako bi se unapredio položaj nacionalnih manjina u Srbiji i Hrvatskoj. Saradnja naučnika i političara je obavezna u koliko želimo da politika regionalne stabilnosti i pomirenja bude celovita. Odnosno, da se kroz nju prožimaju pozitivni aspekti kako nauke tako i politike.
Skup su organizovali Institut za istorijsku pravdu i pomirenje iz Holandije i novosadski Centar za istoriju, demokratiju i pomirenje.
Podršku organizaciji su dali: Udruga za promicanje znanstvenog Dijaloga iz Zagreba, grad Novi Sad, grad Obrovac, Komeserijat za izbeglice i migracije Republike Srbije, Uprava za saradnju sa dijasporom i Srbima u regionu Republike Srbije, Srpsko narodno vijeće iz Hrvatske i The Balkan Trust for democracy.
Naučni radovi sa skupa "Hrvatsko – srpski odnosi - politička saradnja i nacionalne manjine" u PDF formatu:
- Filip Škiljan: Djelovanje SKD “Prosvjeta” od 1944. do 1971. godine
- Ljubica Đorđević: Pravni položaj hrvatske nacionalne manjine u Srbiji
- Davor Pauković: Politička tranzicija i Srbi u Hrvatskoj
- Janko Veselinović: Položaj, značaj i perspektive stranaka srpske i hrvatske manjine u Hrvatskoj i Srbiji
- Vjeran Pavlaković: From Conflict to Commemoration: Serb-Croat Relations and the Anniversaries of Operation Storm
- Mira Radojević: Božidar (Boža) Marković i Hrvati
- Vjekoslav Perica: Hram Svetog Save u Splitu 20 godina kasnije (1989 – 2009)
- Sanja Ristić: Srpsko – hrvatski odnosi u gimnazijskim udžbenicima u Srbiji
- Dinko Gruhonjić: Izveštavanje listova “Politika” i “Vjesnik” o godišnjici operacije Oluja, u avgustu 2009.
- Ana Dević: Nationalist Hegemony and Its Subversions in the Post-Yugoslav Cinema
- Igor Graovac: Položaj nacionalnih manjina u Hrvatskoj i Srbiji u 20. stoljeću u Dijalozima povjesničara / istoričara s posebnim osvrtom na teme Srba u Hrvatskoj i Hrvata u Srbiji
- Nebojša Petrović: Položaj Hrvata u Vojvodini neposredno nakon Drugog svetskog rata