Mitovi i stereotipi nacionalizma i komunizma na prostoru bivše Jugoslavije

U Novom Sadu je 09. maja 2008. godine, u organizaciji Centra za istoriju, demokratiju i pomirenje (CHDR) održan međunarodni naučni skup „Mitovi i stereotipi nacionalizma i komunizma na prostoru bivše Jugoslavije“, na kojem je učestvovalo šesnaest istoričara i politikologa iz Srbije, Hrvatske i Bosne i Hercegovine.

"Mitovi i stereotipi nacionalizma i komunizma na prostoru bivše Jugoslavije"

Naučni skup „Mitovi i stereotipi nacionalizma i komunizma na prostoru bivše Jugoslavije“ održan je u Novo Sadu. CHDR je okupio istoričare i politikologe iz Srbije, Hrvatske i BIH.

Prof. dr Darko Gavrilović je u uvodnoj reči ukazao na potrebu okupljanja naučnika iz regiona. Istakao je važnost diskusija i donošenja zajedničkih zaključaka u cilju demistifikacije prošlosti.  Ovo nam pomaže u razumevanji i prevazilaženju stereotipa koji su proizašli iz nacionalističke i komunističke ideologije na ovim prostorima.

Dr Igor Graovac, istoričar iz Zagreba, govorio je o stereotipnom mišljenju kada je u pitanju problem žrtava rata. Dr Graovac smatra da je potrebno tačno definisati šta je žrtva i napraviti jasnu razliku između žrtve i stradalnika. Žrtve je definisao kao civile koji nisu aktivno učestvovali u ratu, dok je stradalnicima nazvao aktivne učesnike sukoba koji u tome imaju i svoju odgovornost. Postojeći stereotipi takođe prenaglašavaju žrtve sopstvene zaraćene strane, dok žrtve suprotne strane umanjuju. Politički otpori istinitom utvrđivanju činjenica, kao i političke zloupotrebe žrtava iz Drugog svetskog rata i danas postoje. Dr Graovac je ukazao na potrebu da se formira regionalna mreža za istraživanje problema žrtava.

Dr Ranka Gašić, istoričarka iz Beograda, govorila je o sprskim stereotipima o Nemcima, kao o velikom susedu na Zapadu, koji su zbog dugog života u susedstvu i ratnog iskustva veoma složeni i protivrečni. Ukazala je na potrebu proučavanja ovog stereotipa zbog njegovog značaja za sliku Evrope i Evropske Unije u današnjem političkom trenutku.

Dr Zoran Jevtović, politikolog iz Beograda, govorio je o mitovima o Srbiji koji su u prošlosti postojali, ali i danas postoje, kod njenih suseda i velikih sila.

Dr Adnan Jahić, istoričar iz Bosne i Hercegovine, govorio je o stereotipovima u razumevanju istorije BiH u međuratnom periodu. Apelovao je na veći oprez u donošenju sudova kada je reč o istoriji ovog perioda u BiH.

Dr Vjekoslav Perica, istoričar iz Hrvatske, govorio je o crkvama u Srbiji i Hrvatskoj kao arhitektima mitova. Dr Perica je izneo tezu da su nacionalne crkve u ovim zemljama istovremeno i državotvorne. Založio se za dijalog kojim bi se mogao prevazići etnički nacionalizam u sferi religije.

Da bi se društva na prostoru bivše Jugoslavije suočila sa mitovima iz prošlosti i da bi ih prevazišla, predložena su sledeća rešenja: 

Prof. dr Ljubodrag Dimić, istoričar iz Beograda, predložio je da se pristupi nepristrasnom izučavanju istorijskih izvora. Neophodna je njihova nepristrasna analiza istorijskih izvora. Nakon analize, pristupiti objavljivanju izvora tako da postanu potokaz mlađim generacijama istoričara.

Prof. dr Darko Gavrilović je tvrdio da kreatori mitova nude zavodljive predstave o veličini sopstvenog naroda. Na taj način lako pronalaze put do običnih čitalaca. Predložio je da zbog toga profesionalni istoričari pristupe pisanju naučno popularne literature koja bi lakše pronašla put do publike. To bi smanjilo prostor za kvaziistoriju, koja proizvodi i podstiče nacionalizam. 

Naučni radovi sa skupa "Mitovi i stereotipi nacionalizma i komunizma na prostoru bivše Jugoslavije" u PDF formatu:
Najnovije: