Međunarodni naučni skup – Sevilja 2008

Centar za istoriju, demokratiju i pomirenje iz Novog Sada i fondacija Tres Culturas iz Sevilje organizovali su međunarodni naučni skup u Sevilji (Španija) koji je okupio naučnike iz Srbije, Španije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Sjedinjenih Američkih Država.

"Zajednička istorija, Drugi svetski rat i nacionalno pitanje u bivšoj Jugoslaviji"

Internacionalni susret istoričara „Zajednička istorija, Drugi svetski rat i nacionalno pitanje u bivšoj Jugoslaviji“ održan je u Sevilji od 31.01.2008. do 03.02.2008. 

Organizatori susreta bili su Centar za istoriju, demokratiju i pomirenje iz Novog Sada i fondacija Tres Culturas iz Sevilje. 

U ime domaćina skupa Dario Marimon i Germinal Gil otvorili su susret uvodnim predavanjem, a ispred Centra za istoriju, demokratiju i pomirenje rad ove ogranizacije predstavio je Darko Gavrilović, predsednik osnivačkog odbora.

Učesnici skupa su prvog dana rada bili su podeljeni u tri radne grupe: 

  1. Četnici – kontroverze u istoriografiji (učesnici: Darko Gavrilović, Mile Bjelajac, Predrag Marković, Snježana Koren), 
  2. Sintetičke nacije i nacionalni koncepti i ideje u vreme II svetskog rata (učesnici: Ljubiša Despotović, Adnan Jahić, Marko Atila Hoare, Goran Hutinec, Neven Anđelić), i 
  3. Sećanja i uspomene na II svetski rat u savremenoj istoriografiji i udžbenicima istorije (učesnici: Vjeran Pavlaković, Tvrtko Jakovina, Mila Orlić, Ljubodrag Dimić, Ranka Gašić).

Po završetku rada u sesijama, drugog i trećeg dana skupa, učesnici su radili u plenarnoj sednici. 

Cilj projekta i dalje planove ove organizacije izneli su u svojim izlaganjima Elazar Barkan, profesor na Kolumbija univerzitetu i direktor Instituta za istorijsku pravdu i pomirenje (IHJR), i Darko Gavrilović, profesor na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu i predsednik osnivačkog odbora Centra za istoriju, demokratiju i pomirenje.

Elazar Barkan je izneo primere sličnih projekata iz drugih krajeva sveta na kojima radi IHJR: pomirenje između Palestinaca i Izraelaca, Indije i Pakistana, Turske i Jermenije, Poljaka i Jevreja. Ti projekti, između ostalog podrazumevaju pravljenje istorijskih mapa sveta za period posle 1948. godine, zasnovanih na činjenicama koje istoričari utvrđuju zajednički putem rada na ovakvim projektima. Takođe, pomenuo je i projekte koji se fokusiraju na tzv. sveta mesta, zajednička za više religija, što ima za cilj smanjenje međureligijskih tenzija. Zajednički istorijski narativ predstavlja cilj ovih projekata, kao jedan od puteva ka pomirenju.

Darko Gavrilović je izneo konkretne predloge za obradu tema koje treba da doprinesu postizanju ovog cilja na teritoriji država bivše Jugoslavije: izučavanje istorije izbeglica i logoraša, kao i demitologizacija istorije, posebno putem školskih i univerzitetskih udžbenika.

Na skupu je zaključeno da treba formirati mrežu istraživača različitih profila iz svih zemalja regiona, čiji bi zadatak bio da odgovaraju na vannaučne i ideološki motivisane istorijske sadžaje putem dokumenata i naučnih radova. Takva mreža bi bila u stanju da na naučnoj i stručnoj osnovi reaguje u momentima krize u društvu i ostvari efekat na javno mnjenje.

Da bi se napori okupljenih istoričara konkretizovali donesene su odluke o budućim projektima: „Otpori i kolaboracije“ (vođe projekta Mile Bjelajac i Vjeran Pavlaković), „Tito i nacionalno pitanje“ (vođe projekta Ljubodrag Dimić i Tvrtko Jakovina) i „Mapiranje nacionalnih identiteta na prostoru Jugoslavije“ (vođe projekta Ljubiša Despotović i Ranka Gašić). 

Pošto je CHDR već razvio tri projekta „Izbeglice na Balkanu u 20. veku“, „Drugi svetski rat i nacionalno pitanje“ te „Mitovi i stereotipi nacionalizma i komunizma“ donesena je odluka da se postojeći projekti objedine u jedan zajednički projekt kako bi sinergija okupljenih istoričara, sociologa i politikologa bila veća.

Jedan od glavnih razloga za rat u bivšoj Jugoslaviji tokom devedesetih godina bio je nerazrešeno nacionalno pitanje, koje je dovelo do tragedije Drugog svetskog rata, a koje je naknadno ugušeno tokom socijalističke Jugoslavije. I danas, nacionalno pitanje ostaje sporno pitanje u jugoslovenskim naslednicima, posebno u Bosni i Hercegovini.

Ova konferencija ima za cilj istraživanje daljih rasprava i pitanja u vezi sa periodom Drugog svetskog rata u Jugoslaviji i njegovog uticaja na savremenu politiku. Cilj je da se osvetle događaji iz nedavne prošlosti kako bi se razumeli sadašnji politički procesi i nesporazumi koji i dalje postoje danas.

Naučni radovi sa skupa u PDF formatu:

Najnovije: