Suočavanje sa prošlošću – put ka budućnosti; Istorija Jugoslavije

U organizaciji Centra za istoriju, demokratiju i pomirenje iz Novog Sada 17. i 18. septembra 2009. godine, u Beogradu održan je drugi u nizu međunarodni naučni skup koji se bavio temom suočavanja sa prošlošću.

"Suočavanje sa prošlošću – put ka budućnosti; Istorija Jugoslavije u 20. veku"

drugi u nizu međunarodni naučni skup sa ovom temom - održan u Beogradu

Centar za istoriju, demokratiju i pomirenje u saradnji sa Institutom za istorijsku pravdu i pomirenje iz Haga ovog septembra je održao dva međunarodna naučna skupa na istu temu. Skupovi su održani u Opatiji (Hrvatska) i Beogradu (Srbija). Tema skupova je “Suočavanje sa prošlošću, put ka budućnosti – istorija Jugoslavije u XX veku”. 

Na naučnim skupovima učestvovali su naučnici iz zemalja regiona: iz Srbije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Makedonije. Takođe, aktivno učešće uzeli su i naučnici iz Italije i Engleske.

Drugi u nizu naučni skup sa temom „Suočavanje sa prošlošću“, održan u Beogradu 17. i 18. oktobra 2009. godine okupio je naučnike iz dva tima u okviru projekta. Timovi su: “Tito i nacionalno pitanje u Jugoslaviji” i “Mapiranje nacionalnih identiteta na prostoru bivše Jugoslavije”. 

Tito i nacionalno pitanje u Jugoslaviji

Dr Mira Radojević, vođa tima “Tito i nacionalno pitanje” istakla je da je cilj istraživačkog rada u okviru njenog tima, pokušaj da se sagleda učinak Josipa Broza Tita u procesu rešavanja nacionalnog pitanja na prostoru Kraljevine SHS, Kraljevine Jugoslavije, kao i SFR Jugoslavije u periodu od 1918. do 1991. 

Govorilo se i o odnosu Josipa Broza Tita prema nacionalnom pitanju. Istorijska istraživanja u svim novim državama, koje su nastale raspadom bivše Jugoslavije, još uvek sadrže mnoge kontradiktornosti. 

Raspadom Jugoslavije i rastom nacionalizma u svim bivšim jugoslovenskim republikama, Tito je kao istorijska ličnost osporavan, ponižavan i javnosti prikazivan mahom u negativnom kontekstu. Zbog toga ovo istraživanje ima za cilj i razbijanje stereotipa o istorijskoj ulozi Josipa Broza Tita i njegovom uticaju na uzroke raspada i nestanka bivše države.

O odnosu Josipa Broza Tita prema rešavanju nacionalnog pitanja u periodu do Drugog svetskog rata delimično se bave stariji istoričari. Za perod nakon 1945. godine ne postoji dovoljno naučnog znanja. Razlozi za to su: nedostupnosti istorijskih izvora, osetljivost teme, kao i činjenica da ta problematika nije bila u skladu sa tadašnjom politikom KPJ.

Projekat „Tito i nacionalno pitanje u Jugoslaviji“ će se baviti sledećim pitanjima:

  • Proučavanje povezanosti Josipa Broza sa nacionalnim pitanjem tokom 20-tih i 30-tih godina,
  • njegovom ulogom u rešavanju tog pitanja tokom 60-tih godina,
  • njegovim odnosom prema hrvatskom Maspoku (“hrvatskom proleću”)
  • i priznavanjem muslimanske nacije 70-tih godina.

Mapiranje nacionalnog identiteta na prostoru bivše Jugoslavije

Istraživanje tima “Mapiranje nacionalnog identiteta na prostoru bivše Jugoslavije”, ima za cilj, po rečima prof dr Ljubiše Despotovića, „ujednačavanje pojmova, kao što su: nacionalni identitet, hegemonija, separatizam.“ 

Cilj projekta je, istovremeno, da podstakne dalja istraživanja i na taj način pospeši odvajanje od istorijskih zloupotreba.

“Ovde je pre svega neophodno definisanje osnovnih pojmova”, istakao je Despotović, ” – šta je identitet – ili: šta je nacija. Šta zapravo označava pojam nacionalnog identiteta, a šta je kolektivna ili individualna perspektiva pojma.

Isto tako i pojam zajedničkog istorijskog identiteta na prostoru bivše Jugoslavije, pa pojam suparnički ili suprotstavljeni identiteti koji su sticajem istorijskih okolnosti doveli do ratne eskalacije na ovim prostorima. 

Postavlja se i problem tumačenja pojma proživljenog identiteta u drugoj polovini dvadesetog veka. Takođe, i pojam projektovanog identiteta, koji se odnosi na tek konstituisane nacionalne zajednice sa razvojem nacionalnog identiteta u budućnosti. 

Metodološki je zanimljiv tzv. podeljeni identitet za analizu dela pripadnika koji se na individualnom planu oseća na primer kao Srbin, a istovremeno i kao Slovenac. 

Projekt „Mapiranje nacionalnog identiteta na prostoru bivše Jugoslavije“  se bavi pitanjem:

  • nastanka i razvoja regionalnih identiteta kod Hrvata i Srba u devetnaestom veku,
  • oživljavanju nacionalnih pokreta krajem 80-tih godina prošlog veka
  • i ulogom medija u stvaranju novih nacija.”

Naučni radovi sa skupa "Suočavanje sa prošlošću – put ka budućnosti; Istorija Jugoslavije" u PDF formatu:

Najnovije: